Het belang van controleren op tekenbeten

De afgelopen jaren is de tekenpopulatie toegenomen. Dit betekent dat je meer kans hebt op een tekenbeet. Omdat je een teek snel dient te verwijderen en teken ziektes kunnen overdragen, is het van belang dat je met regelmaat je lichaam controleert op tekenbeten. Zeker als je tijdens je vakantie in de natuur verblijft, maar ook bij andere reizen kan regelmatig controleren geen kwaad.

De meeste tekenbeten zijn onschuldig, maar als je pech hebt kun je er behoorlijk ziek van worden. Hierdoor is het belangrijk om een beet snel te ontdekken. In deze blog vertellen we je meer over een beet van dit beestje en wat je kunt doen als je de pech hebt een teek op je lichaam te hebben ontdekken. We willen je niet bang maken voor teken, maar het is wel belangrijk om bewust te zijn van hun bestaan en deze informatie even goed door te lezen. 

Wat zijn teken?

Een teek is een geleedpotig insect. Het heeft wat weg van een klein spinnetje en is slechts 1 tot 3 millimeter groot. In de onderstaande afbeelding zie je hoe een teek eruit ziet en hoe klein deze beestjes zijn. Dit is trouwens een volwassen teek, ze kunnen nog kleiner zijn!

Teken leven graag in gras, in struiken, in bossen, in duinen en zelfs in je eigen achtertuin. Dus eigenlijk overal in de begroeide natuur. Je kunt vrijwel het gehele jaar een tekenbeet oplopen, alleen in de maanden november, december, januari en februari komt een tekenbeet zo goed als niet voor.

Een tekenbeet oplopen

Een teek kan als je door de natuur loopt op je schoen klimmen en vervolgens omhoog kruipen, op je arm terecht komen als je een tak opzij slaat, noem maar op. Ze kruipen als het ware omhoog op je lichaam, op zoek naar een warm plekje. Daar houden ze van. Als ze een fijn plekje hebben gevonden bijten ze je. Hier voel je meestal niks van, maar de teek blijft hierna wel vastzitten in je huid.

Wat een teek graag eet kun je vast al raden, bloed. Bij een jonge teek die net heeft gebeten zie je slechts een klein zwart stipje. Bij grotere teken of een teek die al langer in je huid zie je echt al pootjes en goed de vorm van het beestje. Tekenbeten kunnen soms wel jeuken, maar ook weer niet altijd.

Waar komen teken voor en wat is het gevaar van een tekenbeet?

Teken komen op vrijwel alle continenten voor. En ook zeker in Nederland. Per continent verschilt het wat voor soorten teken er voorkomen en welke bacteriën en virussen ze met zich mee kunnen dragen. Hoe sneller je een teek opmerkt en deze verwijderd, hoe minder groot de kans is dat je ziek raakt. Percentueel gezien is de kans dat je ziek raakt vrij klein, maar je kunt er wel echt goed ziek van worden. Dagelijks controleren dus! Later in deze blog vertellen we meer over de ziektes en de kans dat je ziek wordt van een teek.

Teken kunnen ervoor kiezen om na een paar dagen los te laten. Dan weet je dus niet zeker of er sprake is van een tekenbeet. Het is geen fijn gevoel als je ziek wordt en niet weet wat de exacte oorzaak is, probeer dit dus echt te voorkomen. 

Welke ziektes kunnen teken overbrengen?

Teken kunnen verschillende ziektes met zich meedragen. Zo kun je bijvoorbeeld besmet raken met de ziekte van Lyme als een teek de Borrelia burgdorferi-bacterie bij zich draagt. Statistisch gezien draagt 20% van de teken in Nederland deze bacterie met zich mee, in het buitenland varieert dit. De kans dat je er ziek van wordt is vele malen groter als de teek langer dan 24 uur in je lichaam zit. Teken met deze bacterie komen met name voor in Europa, Azië en de Verenigde Staten. Als een arts het vermoeden heeft dat je besmet bent, krijg je een behandeling met antibiotica. Hoe eerder je hiermee begint, hoe beter het is.

In onder andere de Scandinavische landen, Oost-Europa en Azië zijn er ook teken die het TBE virus met zich meedragen (tick-borne-encephalitis virus, ook wel tekenencefalitis). In uitzonderlijke gevallen kun je hier een hersenvliesontsteking van krijgen. Hierbij is de kans op het virus na een beet een stuk kleiner, ongeveer 1 op 1500. Desondanks wil je echt geen hersenvliesontsteking oplopen. Bij een besmetting met een tekenbeet met het TBE virus kan je in tegenstelling tot teken met het Lyme virus veel sneller besmet raken. Er is geen behandeling tegen TBE en 1 tot 2% van de mensen met TBE komt te overlijden.

We benadrukken het nog een keer: Hoe sneller een teek is verwijderd, hoe minder groot de kans is dat je er ziek van wordt. Dus: checken checken checken!

Zijn er reisvaccinaties tegen deze ziektes?

Er is één reisvaccinatie die voor 95% bescherming geeft tegen TBE. Om deze vaccin te krijgen zal je echter moeten kunnen aantonen dat je langer dan vier weken in de natuur bent. Iets wat bij de groepsreizen niet het geval is. Voor de ziekte van Lyme via tekenbeten is geen preventief vaccin. Daarom nogmaals, controleer je lichaam! (we blijven het benadrukken)

Jezelf beschermen tegen tekenbeten

Voorkomen is beter dan genezen. Je kunt jezelf op verschillende manieren beschermen tegen tekenbeten:

• Het dragen van lange kleding. We begrijpen dat je met 30 graden het liefst in een korte broek rondloopt. Als je gaat hiken in de natuur, met name bij hoog gras, is het advies toch om een lange broek te dragen. Linnen broeken, afritsbroeken en katoenen broeken zijn lang, maar luchtig. 
• Het dragen van hoge, en in ieder geval dichte schoenen. Als je bijvoorbeeld gaat hiken, kun je beter hoge bergschoenen dragen dan lage wandelschoenen of sneakers. Dan moeten de teken eerst een hele klim maken willen ze je huid bereiken!
• Sokken over je broek. We geven toe, sexy is het niet, maar door je broekspijpen in je sokken te proppen ben je beter beschermd.
• Neem DEET mee. Dit is een spray of crème die insecten op afstand houdt. Dit middeltje werkt niet alleen tegen muggenbeten, maar ook tekenbeten. Het beschermd absoluut niet 100%, maar het maakt de kans op een tekenbeet wel een stuk kleiner. Je kunt dit gewoon kopen bij de drogist. Je hoeft niet je hele lichaam in te smeren of sprayen met dit goedje, maar het kan raadzaam zijn dit te doen op de blote plekken huid. 
• Schud je kleding uit als je de natuur in bent geweest. 

Deze maatregelen maken de kans een stukje kleiner, maar je kunt nog steeds een ongewenst reisvriendje krijgen. Je weet inmiddels wat we nu opnieuw gaan zeggen: controleren!

Hoe ziet een tekenbeet eruit?

Een teek is slechts 1 tot 3 millimeter groot. Hoe langer een teek in je huid zit, hoe groter die wordt. Bij een verse beet zie je dus niet mee dan een zwart puntje in je huid. Grotere teken of teken die al iets langer in je huid zitten zijn duidelijker te herkennen. Vaak zie je ook een rood vlekje rondom de tekenbeet. Zo weet je dat de kans bestaat dat je een tekenbeet hebt opgelopen. 

Op sommige plekken kun je natuurlijk moeilijk controleren. Vraag een kamer- of tentgenoot om bijvoorbeeld je rug te controleren. Twijfel je of je een teek op je lichaam hebt zitten omdat de teek erg klein is? Gebruik dan een zaklamp, dan kun je het vaak net iets beter zien. Met een spiegeltje of de camera op je telefoon in selfiestand kun je lichaamsdelen checken waar je minder goed bij kunt en die je liever niet door je reisgenoten laat checken. 

We raden aan om dagelijks te controleren op tekenbeten. Bijvoorbeeld wanneer je gaat douchen of wanneer je gaat slapen. Denk je dat de teek langer dan 24 uur in je huid heeft gezeten? Dan kun je ervoor kiezen even contact op te nemen met een arts voor advies.

Waar op mijn lichaam dien ik extra goed te controleren?

Teken houden van warme plakken. Controleer deze plekken daarom extra goed:

• Achter je oren en ik je nek
• In je knie- en elleboogholtes
• Onder je oksels
• In je navel
• Onder je borsten 
• Tussen je tenen
• In je liezen
• En ook bij je bilspleet en primaire geslachtsorganen...

Wat moet ik doen als ik gebeten ben door een teek?

Een teek kan verwijderd worden met een tekentang. Dit lijkt een beetje op een pincet. Een teek houdt zich niet met de pootjes vast aan je lichaam, maar met zijn kop. Het is belangrijk dat je de tekentang zo dicht mogelijk bij de huid plaatst. Je pakt de teek bij de kop en kunt het beestje er nu rustig uittrekken. Bij de meeste tekentang-soorten moet dit met een draaiende beweging. Soms kan er een klein stukje van het kopje achterblijven in je huid. Als het om een klein stukje gaat is dit ongevaarlijk en komt deze vanzelf na een tijdje uit je huid. Je kunt het wondje eventueel na het verwijderen van de teek ontsmetten.

Let wel op de volgende dingen:

• Pak altijd het kopje en niet het lijfje vast met de tekentang. 
• Als je er zelf niet goed bij kunt, vraag dan iemand anders om de teek te verwijderen. 
• Gebruik geen ontsmettingsmiddelen en dergelijke alvorens het verwijderen van de teek. 
• Noteer in je telefoon waar en wanneer je bent gebeten door een teek.

Bij alle campingreizen zijn meerdere tekentangen aanwezig. We raden aan om bij alle groepsreizen voor de zekerheid zelf ook een tekentang mee te nemen. Ter plekke een apotheek moeten zoeken is niet fijn als je het beestje snel wilt verwijderen. 

Nazorg tekenbeten

Je kunt de plek van de tekenbeet na het verwijderen van de teek met rust laten. Als je een teek hebt gehad en deze is verwijderd, is het van belang om de plek van de beet goed in de gaten te houden. Als je bang bent te vergeten waar de teek precies heeft gezeten, is een tip om met een pen een grote cirkel te tekenen om de beet heen. Houd ook je algemene gezondheid goed in de gaten. Het wordt aangeraden dit 3 maanden te doen. 

Waar op letten:

• Als je besmet bent met de ziekte van Lyme, dan kun je een gekleurde kring om de tekenbeet heen krijgen. Dit kan zelfs nog na drie maanden na de tekenbeet. Andere symptomen zijn koorts, spierpijn, hoofdpijn, gewrichtspijn en vermoeidheid. 
• Als je besmet bent met het TBE-virus krijg je verschillende symptomen die lijken op de griep. Denk hierbij aan koorts, moeheid en hoofdpijn. Belangrijk om te weten is dat je hier vaak pas na 7 tot 14 dagen last van krijgt, nadat je bent gebeten. Als je hier last van krijgt, ga dan naar een arts. Stel dit niet uit, want dit virus staat erom bekend dat je je snel weer beter gaat voelen, maar daarna kan het echt goed mis gaan. Dus ook bij twijfel, bezoek een arts.

Hulpmiddel: Het RIVM tekenbeet-app 

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu heeft een handige app ontwikkeld die kan dienen als hulpmiddel. Deze app kun je vinden in de Google Play Store of App store en heet 'Tekenbeet'. Deze app is ook offline te gebruiken. Deze app laat zien hoe je veilig een tekenbeet kan verwijderen en hoe je een tekenbeet kunt herkennen. 

Nogmaals, we willen je zeker niet bang maken voor teken. Maar we waarschuwen je graag voor de gevaren van het niet controleren op tekenbeten. Voorkomen is beter dan genezen!

Single reizen met Simi

Simi is de grootste reisaanbieder op het gebied van single reizen in de leeftijdsgroep 18-32 jaar. Jaarlijks reizen duizenden jongeren met ons mee naar alle hoeken van de wereld. Je reist altijd met een volledig pakket activiteiten, je vervoer en alle verblijf inbegrepen bij je reissom. Wel zo duidelijk!